Trung Quốc đã chính thức bắt đầu xây dựng một con đập thủy điện khổng lồ trên cao nguyên Tây Tạng, với tham vọng biến nó trở thành một trong những cơ sở thủy điện lớn nhất thế giới. Sự kiện khởi công dự án này diễn ra vào ngày 19/7 tại thành phố Nyingchi, thuộc khu tự trị Tây Tạng, do Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường chủ trì.
Dự án đập thủy điện này nằm ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo, một dòng sông quan trọng chảy qua Tây Tạng và sau đó trở thành sông Brahmaputra, chảy qua Ấn Độ và Bangladesh trước khi đổ ra biển. Dự án đã được chính quyền Bắc Kinh lên kế hoạch từ năm 2020 như một phần của kế hoạch phát triển 5 năm nhằm khai thác tiềm năng thủy điện của cao nguyên Tây Tạng. Sau khi được phê duyệt vào tháng 12 năm ngoái, dự án đã sẵn sàng để triển khai.
Khi hoàn thành, đập thủy điện này dự kiến sẽ có công suất sản xuất điện lên đến 300 tỷ kilowatt-giờ mỗi năm, gấp 3 lần công suất của đập Tam Hiệp, lớn nhất thế giới hiện nay. Tuy nhiên, dự án đã gây ra những lo ngại tại Ấn Độ và Bangladesh về ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước và lương thực, cũng như việc di dời dân cư và tác động tiêu cực đến môi trường.
Trung Quốc đã khẳng định rằng dự án đã trải qua đánh giá khoa học nghiêm ngặt và sẽ không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sinh thái, ổn định địa chất hay quyền sử dụng nguồn nước của các quốc gia hạ lưu. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho rằng dự án có thể hỗ trợ phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu tại các khu vực hạ lưu.
Dự án này sẽ bao gồm 5 nhà máy thủy điện bậc thang, với tổng mức đầu tư ước tính khoảng 1.200 tỷ nhân dân tệ (tương đương 167 tỷ USD). Dự án chủ yếu sẽ cung cấp điện ra ngoài Tây Tạng, đồng thời cũng đáp ứng nhu cầu sử dụng trong khu vực.
Tập đoàn China Yajiang, một doanh nghiệp nhà nước mới được thành lập, sẽ làm chủ đầu tư dự án. Động thái này đã thúc đẩy Ấn Độ đẩy nhanh tiến độ các dự án thủy điện của riêng mình trên sông Brahmaputra tại Arunachal Pradesh, nhằm khẳng định quyền sử dụng nguồn nước.
Theo Global Times, dự án đập thủy điện này không chỉ có ý nghĩa về mặt năng lượng mà còn có tác động chiến lược quan trọng đối với Trung Quốc. Việc Trung Quốc tiếp tục đầu tư vào cơ sở hạ tầng năng lượng tái tạo như đập thủy điện cũng thể hiện cam kết của nước này trong việc giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Theo BBC, mặc dù Trung Quốc nhấn mạnh lợi ích của dự án, nhưng vẫn có nhiều câu hỏi về tác động môi trường và xã hội của dự án này. Sự phản đối từ Ấn Độ và Bangladesh cũng cho thấy sự phức tạp trong việc quản lý và sử dụng nguồn tài nguyên xuyên biên giới.
