Ngày 22/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố đạt được thỏa thuận thương mại với Nhật Bản và Philippines. Theo thỏa thuận, Nhật Bản sẽ áp thuế đối ứng mới với mức 15%, trong khi Philippines sẽ áp thuế ở mức 19%.

Ông Trump, trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, mô tả thỏa thuận với Nhật Bản là “lớn nhất trong lịch sử”. Theo đó, Nhật Bản cam kết đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ và Washington sẽ nhận được “90% lợi nhuận” từ các khoản đầu tư này.

Không chỉ dừng lại ở đó, Tổng thống Mỹ cũng tuyên bố rằng Nhật Bản sẽ mở cửa hoàn toàn thị trường cho các sản phẩm như xe hơi, xe tải, gạo và một số nông sản của Mỹ. Ông Trump tin rằng thỏa thuận này sẽ tạo ra hàng trăm nghìn việc làm cho người lao động Mỹ.

Nhật Bản là một trong những nước đầu tiên khởi động đàm phán với Mỹ, nhưng đến nay mới đạt được thỏa thuận. Trước đó, Tổng thống Trump nhiều lần bày tỏ sự không hài lòng với cách Nhật Bản đàm phán và từ chối mua gạo của Mỹ.

Bên cạnh Nhật Bản, Tổng thống Trump cũng thông báo đạt được thỏa thuận thương mại với Philippines, với mức thuế 19%. Mức thuế này cũng được áp dụng cho Indonesia. Theo thỏa thuận, Philippines sẽ mở cửa thị trường cho hàng hóa Mỹ và giảm thuế nhập khẩu về 0%.

Ông Trump cũng tiết lộ hai bên sẽ tăng cường hợp tác quân sự và đánh giá cao Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos là một nhà đàm phán “rất tốt và cứng rắn”.

Trước đó, ông Trump đã thông báo áp thuế 25% với toàn bộ hàng nhập khẩu từ Nhật Bản. Mức thuế này cao hơn so với mức công bố trước đó là 24%. Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản. Tuy nhiên, xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ đã giảm tháng thứ 2 liên tiếp do ảnh hưởng của thuế nhập khẩu.

Liên minh châu Âu (EU) đang đẩy nhanh kế hoạch trả đũa với Mỹ trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump đe dọa áp thuế 30% lên hàng hóa của khối từ ngày 1/8. Căng thẳng thương mại giữa hai bên đang leo thang và EU đang chuẩn bị các biện pháp trả đũa sâu rộng.

Một nguồn tin ngoại giao cho biết nhiều nước thành viên EU, trong đó có Đức, đang xem xét sử dụng công cụ ‘chống ép buộc’ (ACI) để đáp trả Washington nếu đàm phán thất bại. Công cụ này cho phép EU hạn chế sự tiếp cận của các công ty nước ngoài, bao gồm Mỹ, vào thị trường đấu thầu công, dịch vụ tài chính và đầu tư. ACI vốn được xây dựng để đối phó với Trung Quốc, nhưng hiện đang được xem xét để sử dụng đối với Mỹ.

Một số thành viên EU vẫn e ngại về việc sử dụng công cụ này, vì ông Trump đã cảnh báo sẽ trả đũa nếu EU hành động. Tuy nhiên, Pháp đã ủng hộ biện pháp này và Đức cũng bắt đầu thể hiện sự đồng tình. Các cuộc trao đổi gần đây giữa Ủy viên Thương mại EU Maros Sefcovic và phía Mỹ vẫn chưa tìm được tiếng nói chung.

EU hy vọng duy trì mức thuế 10% đối với phần lớn hàng xuất khẩu, nhưng phía Mỹ đề xuất các mức cao hơn, thậm chí không loại trừ khả năng áp thuế 30%. Ông Sefcovic cảnh báo mức thuế 30% có thể khiến hoạt động thương mại giữa hai bên gần như tê liệt. Các đề xuất từ phía Mỹ bị đánh giá là thiếu nhất quán, và không ai đảm bảo được điều gì sẽ phù hợp với quan điểm của ông Trump.

EU đã có một gói thuế trị giá 21 tỷ euro nhắm vào hàng hóa Mỹ đang được tạm hoãn tới ngày 6/8, và vẫn đang cân nhắc một gói trả đũa bổ sung với quy mô lên tới 72 tỷ euro hàng xuất khẩu Mỹ. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nhấn mạnh ‘vẫn chưa đến mức phải dùng’ ACI và coi đó chỉ là phương án cuối cùng.

Trước những diễn biến leo thang trong quan hệ thương mại, EU đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để tránh đối đầu trực diện với Mỹ. Trong khi đó, Tổng thống Trump vẫn tiếp tục khẳng định lập trường cứng rắn của mình trong vấn đề thương mại, gây ra nhiều thách thức cho khối châu Âu trong việc duy trì quan hệ hợp tác kinh tế.

Hiện tại, các bên liên quan đang tích cực xúc tiến các cuộc đàm phán để tìm ra một giải pháp phù hợp. Tuy nhiên, kết quả vẫn chưa thể xác định và căng thẳng thương mại giữa EU và Mỹ vẫn đang ở mức cao.