Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn quốc, các bảo tàng và thư viện tại tỉnh Sơn La cũng đã bắt đầu tận dụng công nghệ để mang lại trải nghiệm mới mẻ cho người dân và du khách. Sự kết hợp giữa công nghệ và không gian lưu giữ văn hóa, lịch sử đã tạo nên những điểm đến sống động và hấp dẫn.

Bảo tàng tỉnh Sơn La, nơi lưu giữ những ký ức lịch sử và văn hóa của địa phương, đã tiên phong áp dụng công nghệ thực tế ảo và quét mã QR để du khách có thể trải nghiệm và khám phá di tích lịch sử một cách sống động. Chị Đặng Thị Thanh Quế, một du khách đến từ Thành phố Hồ Chí Minh, đã chia sẻ về trải nghiệm thú vị của mình tại đây. “Chỉ cần quét mã QR, tôi đã có thể thấy toàn bộ sơ đồ và nội dung tham quan, chi tiết về cấu trúc nhà tù và cách sinh hoạt của người tù chính trị. Điều này thật sự giúp tôi hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa của Sơn La.”

Không chỉ dừng lại ở trải nghiệm thực tế ảo, du khách có thể tiếp cận kho dữ liệu số của bảo tàng thông qua internet. Hơn 35.000 hiện vật và tư liệu đã được số hóa, bao gồm những bộ sưu tập về hình ảnh, cổ vật, nghi lễ, trang phục và sản phẩm nghề thủ công truyền thống của đồng bào các dân tộc. Điều này không chỉ giúp du khách có thể tìm hiểu về văn hóa Sơn La mà còn giúp bảo tàng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của các hiện vật.

Chị Cầm Thị May, Phòng Giáo dục Truyền thông, Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La, cho biết: “Hiện nay, trên trang web của Bảo tàng Sơn La có nhiều tiện ích giúp du khách có thể tham quan và trải nghiệm, bao gồm công nghệ thực tế ảo để xem toàn cảnh thực trạng di tích nhà tù và các phòng của bảo tàng. Chúng tôi hy vọng rằng, với sự hỗ trợ của công nghệ, du khách sẽ có những trải nghiệm thú vị và sâu sắc hơn về văn hóa và lịch sử của Sơn La.”

Không gian Thư viện tỉnh Sơn La cũng đang trải qua một quá trình chuyển đổi số đáng kể. Một thiết bị công nghệ có thể thay thế cả phòng mục lục, và một mã QR có thể mở ra kho tri thức đã số hóa. Chị Lê Xuân, ở phường Tô Hiệu, tỉnh Sơn La, đã chia sẻ về sự tiện lợi khi sử dụng dịch vụ tại thư viện. “Trước đây, người đọc phải mang theo sổ để mượn hay đổi sách. Còn bây giờ, chỉ cần đọc tên hoặc mã số đã có thể tra cứu, rất thuận tiện trong việc mượn sách ở thư viện.”

Công nghệ số còn giúp cán bộ thư viện tiết kiệm thời gian và giảm áp lực cho những phần việc thủ công trong quản lý và tránh thất thoát tài liệu. Anh Lò Văn Thông, Phòng Nghiệp vụ, Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La, nói: “Máy scan bây giờ hiện đại hơn so với trước, mình sẽ không phải chỉnh sửa ảnh khi lưu trữ, mất nhiều công đoạn… Bây giờ mình chỉ cần 1 bước scan thôi là có thể đẩy trực tiếp lên dữ liệu số phục vụ bạn đọc được rồi.”

Hàng nghìn tư liệu được số hóa đã giúp bạn đọc có thể dễ dàng tìm kiếm và tham khảo, đặc biệt là với những học sinh vùng sâu vùng xa hoặc những người không có điều kiện đến thư viện trực tiếp. Em Bùi Bảo Nam, Phường Tô Hiệu, tỉnh Sơn La, chia sẻ: “Em thấy rất hữu ích, khi ở nhà em có thể tìm đầu sách qua website, app, có thể đọc sách online. Điều này thật sự giúp em có thể tiếp cận với tri thức một cách dễ dàng hơn.”

Sự đồng hành của công nghệ đã giúp những giá trị lịch sử, kho tàng tri thức và văn hóa ngày càng trở nên sống động, hấp dẫn và lan tỏa. Việc áp dụng công nghệ số trong hoạt động bảo tàng và thư viện không chỉ giúp thay đổi diện mạo của những không gian này mà còn tạo ra những cơ hội mới cho việc tiếp cận và trải nghiệm văn hóa của người dân và du khách.

Trong quá trình phát triển nhanh chóng của thời đại công nghệ, việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa gắn với công nghệ đã trở thành một kỳ vọng lớn đối với Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII. Ứng dụng công nghệ không chỉ là chìa khóa để giữ gìn di sản cho thế hệ tương lai mà còn giúp đưa giá trị di sản đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ.

Đối với người dân Hà Nội, di sản văn hóa không chỉ là những công trình kiến trúc cổ kính hay hiện vật lịch sử, mà còn là linh hồn và bản sắc không thể tách rời của thành phố ngàn năm văn hiến. Vì vậy, việc ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và quảng bá di sản là một giải pháp quan trọng. Bằng cách tận dụng công nghệ, Hà Nội có thể khai thác tiềm năng của di sản văn hóa để thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Công nghệ giúp bảo tồn và phục dựng các giá trị di sản một cách hiệu quả nhất. Một bảo tàng số về lịch sử Thăng Long – Hà Nội, nơi mọi tư liệu và hiện vật lịch sử được số hóa và trình bày sinh động, sẽ thu hút được nhiều người, đặc biệt là các em học sinh và sinh viên. Qua đó, thế hệ trẻ có thể dễ dàng tiếp cận và tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của thành phố, giúp nuôi dưỡng tình yêu và niềm tự hào về di sản văn hóa.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) trong trải nghiệm di tích là một giải pháp đột phá. Du khách và người dân có thể ‘du hành thời gian’ về quá khứ và chứng kiến không gian di tích được phục dựng sống động như thật, nghe những câu chuyện lịch sử chân thực. Công nghệ này không chỉ mang lại trải nghiệm mới mẻ mà còn góp phần quảng bá di sản văn hóa của Hà Nội đến với du khách quốc tế.

Việc phát triển các ứng dụng di động dẫn đường và thuyết minh di sản đa ngôn ngữ cũng là một sáng kiến thiết thực. Với một chiếc điện thoại thông minh, bất cứ ai cũng có thể dễ dàng khám phá các di tích và hiểu rõ câu chuyện đằng sau mỗi hiện vật và địa danh. Điều này không chỉ giúp du khách mà còn giúp người dân Hà Nội tìm hiểu sâu sắc hơn về di sản văn hóa của thành phố.

Người dân Thủ đô tin rằng, khi công nghệ được ứng dụng thông minh và có chiến lược, di sản văn hóa của Hà Nội sẽ không chỉ được bảo vệ tốt hơn mà còn được ‘làm sống lại’ trong tâm hồn của thế hệ hôm nay và mai sau. Đây là cách biến những giá trị nghìn năm tuổi thành động lực phát triển mới và khẳng định vị thế của Hà Nội là một Thủ đô hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc văn hóa.