Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại Việt Nam hiện nay đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ các yếu tố an ninh phi truyền thống. Những thách thức này không chỉ dừng lại ở biến đổi khí hậu, dịch bệnh, di cư tự do, buôn bán người, tội phạm và khủng bố, mà còn có nguy cơ lan tỏa, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình an ninh trật tự, cũng như cản trở quá trình phát triển bền vững của các địa phương này.

Trước hết, biến đổi khí hậu đang ngày càng tác động mạnh mẽ đến cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Việc thay đổi các điều kiện thời tiết, gia tăng các thiên tai như lũ lụt, sạt lở đất không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp mà còn đe dọa đến nơi ở và sinh kế của họ. Cùng với đó, dịch bệnh cũng gia tăng và dễ dàng bùng phát trong những khu vực có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, làm xấu đi tình trạng sức khỏe và đời sống của người dân.

Ngoài ra, tình trạng di cư tự do, buôn bán người và các hoạt động tội phạm đang diễn biến phức tạp. Nhiều người dân vì tìm kiếm cơ hội kinh tế hoặc do áp lực của hoàn cảnh đã di cư ra các thành phố lớn, tạo ra những áp lực lên các dịch vụ công cộng và tiềm ẩn nhiều rủi ro về an sinh xã hội. Tình trạng buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, vẫn chưa được ngăn chặn triệt để, gây ra những hậu quả nặng nề cho các gia đình và cộng đồng.

Không thể bỏ qua vai trò của khủng bố và các hoạt động tội phạm khác đang ngày càng manh nha và phát triển ở một số khu vực. Các nhóm tội phạm lợi dụng sự khó khăn về kinh tế và sự thiếu thốn thông tin của người dân để thực hiện các hoạt động phạm pháp, gây mất an ninh trật tự.

Nhận diện được những thách thức trên, việc xây dựng và thực hiện các chính sách đồng bộ, toàn diện để giải quyết những vấn đề này là cấp thiết. Chính sách cần gắn với đặc thù của từng vùng, từng dân tộc, nhằm giúp họ ổn định và phát triển. Đầu tiên, cần có những chương trình hỗ trợ đặc biệt trong việc thích ứng với biến đổi khí hậu và phòng chống dịch bệnh. Việc đầu tư cho cơ sở hạ tầng, nâng cao năng lực cho đội ngũ y tế tại chỗ và tăng cường hoạt động tuyên truyền, giáo dục về phòng chống dịch bệnh là vô cùng quan trọng.

Thứ hai, cần tăng cường các hoạt động hỗ trợ sinh kế cho người dân, giảm nghèo bền vững. Điều này không chỉ giúp người dân giảm bớt đi áp lực về kinh tế mà còn hạn chế tình trạng di cư tự do và các hoạt động tội phạm liên quan.

Cuối cùng, phải không ngừng tăng cường vai trò của cơ quan chức năng trong việc bảo vệ an ninh trật tự, đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức pháp luật cho đồng bào và tiếp tục phát huy vai trò của các tổ chức xã hội trong việc hỗ trợ và bảo vệ quyền lợi của người dân.

Một giải pháp quan trọng khác là tăng cường khả năng tiếp cận các dịch vụ công và nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào DTTS thông qua các chương trình phát triển bền vững của Chính phủ. Những nỗ lực nhằm tăng cường tiếng nói và sự tham gia của người dân trong quá trình xây dựng và thực hiện các chính sách cũng là yếu tố quyết định cho sự thành công.

Là một thành phần quan trọng trong tổng thể an ninh quốc gia, đảm bảo ổn định và phát triển ở vùng đồng bào DTTS đòi hỏi sự chung tay của cả hệ thống chính trị, cũng như cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, các tổ chức xã hội và Nhân dân.

Đối với ông Thào A Giấy và cháu Thào A De, ngôi nhà mới được xây dựng và bàn giao trong chương trình phối hợp giữa Báo Thanh Niên, Tập đoàn Hòa Phát, và Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai chính là hiện thực hóa ước mơ và là cơ hội để họ gây dựng lại cuộc sống mới sau thảm họa sạt lở đất đau thương xảy ra vào ngày 9.9.2024 tại xã Y Tý, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai.

Sáng sớm ngày 18.7, anh Thào A De cùng ông nội Thào A Giấy đã tất bật chuẩn bị để nhận 2 căn nhà mới được xây dựng trong chương trình ý nghĩa này. Đây là ngày vui nhất đối với họ sau gần 1 năm kể từ ngày xảy ra thảm họa. Ông Thào A Giấy đã không khỏi xúc động khi nhớ lại vụ sạt lở đất đã cướp đi sinh mạng của con trai Thào A Phình và con dâu Sùng Thị Pia. Sau vụ sạt lở, vợ chồng ông Giấy cùng 2 cháu nội mồ côi không còn nhà để về, phải tạm thời đi ở nhờ nhà người thân.

Khi được cấp đất xây nhà, vợ chồng ông dựng lán ở tạm ngay bên ngôi nhà đang xây, và nỗ lực gây dựng lại cuộc sống bằng cách nuôi thêm đàn gà, 4 con lợn và 1 con trâu. Ông Giấy bày tỏ: “Vợ chồng tôi tuổi cao, sức yếu, còn 2 cháu mồ côi đang đi học. Tài sản trong nhà cũng mất sạch, chỉ còn hai bàn tay trắng, ông cháu tôi không thể làm lại được nhà như trước đây. Chúng tôi không ngờ nhà của ông và cháu lại được hỗ trợ xây dựng gần nhau, xây nhanh và to đẹp đến thế”. Việc nhận được ngôi nhà mới đã mang lại cho ông niềm vui và hy vọng mới.

Trong khi đó, anh Thào A De chia sẻ được nhận ngôi nhà mới khiến anh rất vui, bởi từ khi sinh ra, anh chỉ được sống trong ngôi nhà bằng đất trình tường, chưa từng cảm nhận được cảm giác sống trong ngôi nhà xây kiên cố thế nào. Thào A De kể trước đây, bố mẹ anh từng ước mơ xây dựng một mái nhà kiên cố. Thế nhưng thiên tai đã cướp đi sinh mạng của bố mẹ, khiến ước mơ đó không bao giờ thực hiện được.

Giờ đây, với ngôi nhà mới được hỗ trợ bởi Báo Thanh Niên, Tập đoàn Hòa Phát, và Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai, anh De cảm thấy hạnh phúc và biết ơn. Ngôi nhà này giúp anh và em gái có cảm giác an toàn, và anh có cơ hội để gây dựng lại cuộc sống mới.

Tại buổi lễ khánh thành và bàn giao nhà, bà Trần Thị Thu Hiền, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Hòa Phát, cho biết thông qua sự kết nối của Báo Thanh Niên, Tập đoàn Hòa Phát đã tài trợ 10 tỉ đồng cho tỉnh Lào Cai nhằm chung tay hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả thiên tai và tái thiết, xây dựng lại nhà cửa… Trong đó, riêng tại xã Y Tý, tập đoàn quyết định hỗ trợ xây dựng lại nhà cho 28 hộ dân với giá trị tài trợ mỗi hộ là 200 triệu đồng.

Cuộc sống đã thực sự hồi sinh trên mảnh đất Y Tý với sự chung tay của các cấp chính quyền và cả cộng đồng. Bản thân chúng tôi cũng thấy hạnh phúc vì đã góp phần hỗ trợ bà con vượt qua những khó khăn do thiên tai gây ra”, bà Hiền nói. Chương trình xây dựng nhà cho người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai tại xã Y Tý là một hoạt động thiết thực, thể hiện sự quan tâm của các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng đối với người dân bị thiệt hại.

Những ngôi nhà mới không chỉ giúp người dân có chỗ ở ổn định mà còn mang lại niềm hy vọng và động lực để họ xây dựng lại cuộc sống sau thảm họa.