Ngày 21.7, Tòa án nhân dân TP.Hà Nội đã mở phiên tòa hình sự để xét xử 45 bị cáo cùng về tội cưỡng đoạt tài sản. Nhóm này bị cáo buộc tham gia vào một đường dây siết nợ bằng cách đe dọa, cắt ghép hình ảnh đồi trụy, và “khủng bố tinh thần” khách vay cũng như người thân của họ.

Người đứng sau đường dây này là Lê Quốc Thống (47 tuổi, trú tại TP.HCM) hiện đang bỏ trốn. Theo cáo trạng, Công ty TNHH MTV Mirae Asset Việt Nam (trụ sở tại TP.HCM) chuyên cho vay tiền dưới hình thức thế chấp. Người vay sẽ phải cung cấp bản photocopy chứng minh thư, căn cước công dân, sổ hộ khẩu; số điện thoại của mình và của người thân, bạn bè… Với các khoản nợ xấu, tức là khách chậm trả hoặc không trả, Công ty TNHH MTV Mirae Asset Việt Nam sẽ bán cho công ty khác để thu hồi nợ.

Từ năm 2017, Lê Quốc Thống và Trần Hồng Tiến (51 tuổi, trú tại TP.HCM) đã thành lập hàng loạt doanh nghiệp để mua lại các khoản nợ xấu từ Công ty TNHH MTV Mirae Asset Việt Nam, sau đó tổ chức thu hồi nợ. Nhiều công ty do nhân viên của Thống đứng tên, liên tục “sinh sôi”, nhưng bản chất đều do Thống làm chủ, có hoạt động như nhau. Mục đích để che giấu hoạt động thu hồi nợ trái pháp luật.

Theo đó, Thống bố trí nhiều bộ phận trong công ty, mỗi bộ phận có nhiệm vụ riêng, liên kết chặt chẽ với nhau trong quá trình thu hồi nợ. Bộ phận lãnh đạo gồm Thống là chủ tịch HĐQT và Tiến là giám đốc điều hành, quyết định mọi vấn đề. Bộ phận nhân sự có nhiệm vụ phỏng vấn, nhận hồ sơ xin việc của nhân viên, lập bảng chấm công, thẻ ngân hàng… cho nhân viên. Bộ phận kế toán có nhiệm vụ tính lương cho nhân viên, tổng hợp doanh số thu hồi nợ, biên lai khách hàng trả tiền… Bộ phận Account có nhiệm vụ quản lý, chia sẻ dữ liệu khách hàng vào tài khoản của nhân viên đòi nợ. Ngoài ra, còn có bộ phận thu hồi nợ, có nhiệm vụ quản lý, điều hành 103 nhân viên, chia làm 11 nhóm, hướng dẫn cách thức đòi nợ, gọi điện cho khách hàng…

Trong thời gian từ tháng 7.2018 – tháng 8.2022, Lê Quốc Thống cùng đồng phạm đã ký thỏa thuận mua lại hơn 238.000 hợp đồng vay của khách hàng cá nhân từ Công ty TNHH MTV Mirae Asset Việt Nam với tổng giá trị hơn 3.555 tỉ đồng, đòi nợ được hơn 571 tỉ đồng.

Việt Nam hiện có nhiều trường hợp nợ xấu và việc thu hồi nợ đang trở thành một vấn đề cấp thiết. Tuy nhiên, cách thức thu hồi nợ của các công ty như Mirae Asset Việt Nam và các doanh nghiệp liên quan đến Lê Quốc Thống đang đặt ra nhiều vấn đề về tính hợp pháp và đạo đức.

Về thủ đoạn siết nợ, sau khi thông tin khách vay được cập nhật vào hệ thống, dữ liệu sẽ phân chia vào từng tài khoản của nhân viên thuộc bộ phận thu hồi nợ để trực tiếp đòi nợ. Phương thức đòi nợ là gọi điện thoại yêu cầu khách hàng trả tiền hoặc gọi điện thoại cho người thân, đồng nghiệp của khách hàng để gây sức ép buộc khách hàng phải trả tiền.

Các bị cáo còn sử dụng nhiều số điện thoại khác nhau (sim rác) liên tục gọi trong thời gian dài, nhắn tin chửi bới, đe dọa người thân, đồng nghiệp của khách hàng, mặc dù họ không liên quan gì đến khoản vay. Đặc biệt, nếu khách hàng không trả, các bị cáo sẽ cắt ghép hình ảnh khách hàng hoặc người thân của họ vào các hình ảnh đồi trụy, các thông tin không đúng sự thật.

Các bị cáo tiếp đó tạo lập, dùng các tài khoản Facebook, Zalo ảo đăng tải, bình luận lên mạng xã hội nhằm bôi nhọ danh dự, tạo sức ép buộc khách hàng phải trả tiền. Khi khách hàng trả nợ xong, công ty sẽ ký thông báo kết thúc khoản nợ gửi cho khách hàng. Riêng với các khách hàng bị cắt, ghép hình ảnh, họ sẽ được hỗ trợ xóa toàn bộ các hình ảnh cắt, ghép trên hệ thống máy tính.

Việt Nam hiện đang có nhiều quy định pháp luật về thu hồi nợ xấu, và các công ty thu hồi nợ cần phải tuân thủ các quy định này để tránh những hành động vi phạm pháp luật.

Về phía nội bộ công ty, mỗi nhân viên thu hồi nợ được cấp từ 400 – 500 hợp đồng vay mỗi tháng, đồng thời khoán doanh số theo từng thời điểm. Nếu 2 tháng liên tiếp không đòi đủ số tiền theo quy định, nhân viên sẽ bị đuổi việc. Dưới sức ép như trên, các đối tượng là trưởng nhóm luôn đốc thúc nhân viên tích cực đòi nợ để đạt được doanh số. Đồng thời, để khuyến khích nhân viên thu hồi nợ, công ty sẽ có thưởng phần trăm theo khoản nợ đòi được.

Công ty cũng trang bị hệ thống tổng đài gọi tự động để gọi cho khách hàng, cùng với đó là phần mềm chuyển giọng nói qua điện thoại (giọng nam có thể thay đổi sang giọng nữ và ngược lại) để nhân viên gọi cho khách hàng…