Một vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng gần đây tại TP HCM đã làm dấy lên mối quan ngại về việc xung đột giữa các loại phương tiện trên làn hỗn hợp. Sự việc này một lần nữa đặt vấn đề về sự phân làn đường và quản lý giao thông tại các đô thị lớn lên hàng đầu. Hàng loạt vụ tai nạn đã xảy ra do ô tô và xe máy lưu thông chung làn đường, gây ra những hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do việc phân làn đường không hợp lý và thiếu an toàn. Các chuyên gia giao thông cho rằng cần phải có giải pháp phân làn đường linh hoạt và hợp lý để giảm thiểu tai nạn. Sự phân loại làn đường không chỉ dựa trên tốc độ và kích thước của phương tiện mà còn phải tính đến nhu cầu và mật độ di chuyển thực tế của từng loại phương tiện.

Trong thực tế, việc xung đột giữa các loại phương tiện trên làn hỗn hợp là nguyên nhân chính gây ra nhiều vụ tai nạn. Tình trạng xe máy len lỏi vào làn ô tô hay xe tải chiếm hết đường là nỗi ám ảnh với nhiều người tham gia giao thông. Điều này không chỉ gây ra tai nạn mà còn làm tăng tình trạng ùn tắc giao thông, gây khó khăn cho việc di chuyển của người dân.

KTS Trương Nam Thuận, Công ty CP Tư vấn Đầu tư Thiên Nam Anh, cho rằng một số quy định, chính sách về giao thông đô thị tại TP HCM nhiều năm qua cho thấy sự bất cập là tập trung hạn chế xe máy để mở rộng không gian cho ô tô, phân làn theo kích thước xe thay vì theo nhu cầu và mật độ di chuyển thực tế. Điều này đã dẫn đến tình trạng lãng phí không gian giao thông và không đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông.

Giải pháp được ông Thuận đề xuất là làm ngược lại, dành phần lớn mặt đường cho xe máy, tạo ra các làn riêng đủ rộng, liền mạch và có ưu tiên rõ ràng. Thậm chí, cần hạn chế hoặc cấm ô tô trên một số tuyến đường nội đô có mật độ xe máy cao hoặc vào giờ cao điểm. Điều này sẽ giúp giảm thiểu tình trạng xung đột giữa các loại phương tiện và đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông.

Cùng quan điểm nêu trên, chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Vương cho rằng thay vì tiếp tục mở rộng đường để giải tỏa ùn tắc cho ô tô, thành phố nên thiết kế giao thông đô thị theo hướng gây bất tiện có chủ đích đối với loại phương tiện này. Điều này sẽ giúp giảm thiểu tình trạng ùn tắc giao thông và đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông.

Để việc tách làn ô tô – xe máy đạt hiệu quả, luật sư Trương Văn Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Trạng Sài Gòn, nhận định cần có sự kết hợp đồng bộ giữa 3 yếu tố: nâng cấp hạ tầng, tổ chức giao thông thông minh và tăng cường quản lý, xử lý vi phạm. Đối với những tuyến đường chưa thể mở rộng ngay, ông Tuấn cho rằng cơ quan chức năng cần nghiên cứu mật độ lưu thông trên từng tuyến vào từng thời điểm để có phương án phân làn linh hoạt, hợp lý.

Từ ngày 2-8, tại làn hỗn hợp trên đường Đỗ Mười đoạn qua TP HCM, lực lượng chức năng sẽ cấm xe tải trên 2,5 tấn và xe khách trên 16 chỗ lưu thông từ 6 giờ đến 22 giờ; cấm dừng và đỗ xe từ 6-22 giờ, cấm đỗ xe từ 22 giờ đến 6 giờ hôm sau. Đây là một bước đi cụ thể nhằm giảm thiểu tình trạng xung đột giữa các loại phương tiện và đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông.

Thủ đô Hà Nội hiện đang đối mặt với những thách thức lớn về môi trường, hạ tầng và chất lượng sống đô thị. Trước tình hình này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg, một quyết định quan trọng đánh dấu sự chuyển đổi hướng tới một môi trường sống “xanh” và bền vững hơn. Chỉ thị này không chỉ tập trung vào việc giảm thiểu việc sử dụng xe cá nhân mà còn hướng đến việc kiến tạo lại không gian sống cho người dân, với mục tiêu cuối cùng là xây dựng một Hà Nội không khói bụi, không ùn tắc và không tiếng ồn.

Chỉ thị 20 đặt ra ba mốc thời gian thực hiện chính. Thứ nhất, đến ngày 1/7/2026, sẽ không còn mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1. Tiếp theo, từ ngày 1/1/2028, sẽ không có mô tô, xe gắn máy và hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường Vành đai 1 và Vành đai 2. Cuối cùng, từ năm 2030, sẽ tiếp tục mở rộng thực hiện trong đường Vành đai 3. Những mốc thời gian này đòi hỏi sự chuẩn bị và thực hiện nghiêm túc từ tất cả các bên liên quan.

Để đảm bảo tính khả thi của Chỉ thị, Thủ tướng giao cho thành phố Hà Nội phối hợp với các bộ, ngành liên quan tổ chức thực hiện đồng bộ. Thành phố đã có những bước đi cụ thể như đưa vào vận hành gần 400 xe buýt điện và dự kiến đến năm 2030, toàn bộ xe buýt trong thành phố sẽ được điện hóa. Việc vận hành tuyến metro số 2A Cát Linh – Hà Đông đã đạt được những kết quả tích cực với hơn 15 triệu lượt khách trong 2 năm qua. Dự kiến tuyến Nhổn – ga Hà Nội sẽ hoàn thành vào năm 2026, góp phần đa dạng hóa phương tiện giao thông công cộng và giảm phụ thuộc vào xe cá nhân.

Nếu không thay đổi, “cái giá” mà Hà Nội phải trả sẽ lớn hơn nhiều. Việc tổ chức thực hiện tốt chỉ thị này không chỉ giúp Hà Nội trở thành một hình mẫu về đô thị xanh trong nước mà còn đóng góp thiết thực vào cam kết khí hậu toàn cầu của Việt Nam. Mặc dù còn nhiều vấn đề cần phải thảo luận và cân nhắc kỹ lưỡng trong quá trình thực hiện, nhưng có thể thấy Hà Nội đang bước vào một “bước ngoặt xanh” – một quá trình đầy khó khăn nhưng cũng đầy hy vọng cho một tương lai bền vững.

Việc chuyển đổi sang một mô hình đô thị xanh và bền vững là cần thiết và cấp bách. Chính phủ và thành phố Hà Nội đang nỗ lực để hiện thực hóa mục tiêu này thông qua các chính sách và dự án cụ thể. Sự tham gia và ủng hộ của người dân cũng như các bên liên quan là yếu tố quan trọng để biến mục tiêu thành hiện thực.