Metro TP HCM đang triển khai một chính sách mới nhằm khuyến khích sử dụng giao thông thân thiện môi trường. Theo đó, khách hàng có thể mang xe đạp gấp lên tàu trong túi đựng. Chính sách thí điểm này sẽ kéo dài trong ba tháng và được thực hiện bởi Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 TP HCM (HURC1).

Khách hàng chỉ được phép mang theo xe đạp cá nhân nếu đã gấp gọn và cho vào túi đựng, đảm bảo không cản trở không gian trên tàu và không ảnh hưởng đến an toàn vận hành. Người mang xe đạp cũng phải chịu trách nhiệm kiểm soát tài sản của mình và không được để ảnh hưởng đến các thiết bị trên tàu cũng như gây phiền toái cho hành khách khác. Ngoài ra, việc sử dụng xe đạp trong khuôn viên nhà ga và trên tàu không được phép.

Giải pháp này được đưa ra nhằm tăng cường khả năng thu hút khách hàng sử dụng metro, đặc biệt là với nhóm hành khách cần di chuyển từ nhà đến ga hoặc từ ga đến nơi làm việc trong cự ly ngắn. Trước đó, mô hình cho phép hành khách mang xe đạp gấp lên tàu điện đã được áp dụng tại tuyến Cát Linh – Hà Đông ở Hà Nội.

Tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên có tổng chiều dài gần 20 km, bao gồm ba ga ngầm và 11 ga trên cao, với tổng mức đầu tư hơn 43.700 tỷ đồng. Tuyến metro này đã được đưa vào khai thác từ tháng 12/2024 và được miễn phí vé trong tháng đầu tiên. Sau hơn 7 tháng vận hành, tàu điện đã phục vụ hơn 10 triệu lượt khách, với bình quân mỗi ngày đạt trên 52.300 lượt, vượt mục tiêu đề ra.

Chính quyền Hà Nội đang tích cực nghiên cứu và lên kế hoạch thực hiện chỉ thị số 20 của Thủ tướng Chính phủ về việc cấm xe máy xăng vào đường vành đai 1 từ ngày 1-7-2026. Theo đó, lộ trình cụ thể bao gồm việc hạn chế sử dụng xe mô tô, xe gắn máy và hạn chế xe ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong khu vực đường vành đai 1 và vành đai 2 từ ngày 1-1-2028. Đến năm 2030, Hà Nội sẽ tiếp tục mở rộng thực hiện trong đường vành đai 3. Đây là một bước đi quan trọng và mang tính chiến lược, hướng tới mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường và xây dựng một môi trường giao thông xanh, sạch.

Để thực hiện hiệu quả chủ trương này, đòi hỏi phải có những giải pháp đồng bộ và toàn diện. Trước hết, cần tiếp tục đầu tư và mở rộng mạng lưới đường sá, tuyến phố, đồng thời phát triển hệ thống giao thông công cộng đảm bảo tính đúng giờ, đúng tuyến và thuận tiện cho người dân. Việc đẩy mạnh sử dụng xe buýt điện và hệ thống xe trung chuyển từ vùng ven vào trung tâm là một giải pháp quan trọng để giảm tải giao thông và giảm thiểu ô nhiễm.

Bên cạnh đó, chính quyền cần bố trí ngân sách địa phương và huy động các nguồn lực xã hội hóa để hỗ trợ người dân trong việc chuyển đổi phương tiện sử dụng năng lượng sạch. Chính sách trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho hộ nghèo, người lao động cũng cần được xem xét và triển khai. Ngoài ra, cần có các chính sách khuyến khích người dân đổi xe máy cũ lấy xe điện mới, hỗ trợ nhà sản xuất và người tiêu dùng trong việc chuyển đổi phương tiện.

Một yếu tố quan trọng khác là cần phải phủ rộng hệ thống trạm sạc điện để đáp ứng nhu cầu của người dân khi chuyển sang sử dụng xe điện. Xây dựng lộ trình phù hợp và cụ thể là chìa khóa để thực hiện thành công chủ trương này. Việc “xanh hóa” giao thông là hướng đi đúng đắn nhưng cần đảm bảo cuộc sống của người dân không bị xáo trộn.

Hà Nội tiên phong trong việc phát triển giao thông xanh không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn góp phần thúc đẩy, cổ vũ các tỉnh thành khác chuyển đổi phương tiện sử dụng năng lượng sạch. Điều này sẽ tạo ra một xu hướng mới trong việc phát triển giao thông bền vững trên toàn quốc.

Việc chuyển đổi sang sử dụng xe điện và hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong giao thông sẽ mang lại nhiều lợi ích cho môi trường và sức khỏe của người dân. Nó không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn góp phần giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Tổng kết lại, việc Hà Nội lên kế hoạch cấm xe máy xăng vào đường vành đai 1 và mở rộng hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong giao thông là một bước đi quan trọng hướng tới mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Để thực hiện hiệu quả, cần sự phối hợp và vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cũng như sự hưởng ứng và tham gia tích cực của người dân.

Hà Nội đang đối mặt với thách thức lớn trong việc thực hiện lộ trình bỏ xe máy xăng, đặc biệt trong khu vực nội đô. Theo yêu cầu của Thủ tướng, từ tháng 7/2026, xe máy chạy xăng sẽ không được phép lưu thông trong vành đai 1 Hà Nội, bao gồm phần lớn diện tích 4 quận vùng lõi Thủ đô là Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng. Đến năm 2030, sẽ áp dụng cho toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3.

Thành phố Hà Nội hiện có trên 9,2 triệu phương tiện, trong đó thành phố quản lý 1,1 triệu ôtô, 6,9 triệu xe máy; còn lại là phương tiện từ tỉnh khác lưu thông thường xuyên. Trong số xe máy đăng ký tại Hà Nội, khoảng 5,6 triệu xe chạy bằng xăng, còn lại 1,3 triệu xe máy điện.

Tuy nhiên, phương tiện công cộng tại Hà Nội hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân. Mạng lưới giao thông đô thị Hà Nội thời gian qua đã được đầu tư nâng cấp, xây mới song vẫn chưa đạt được mục tiêu theo quy hoạch. Các dự án đường sắt đô thị chậm đi vào hoạt động tạo áp lực lớn lên giao thông đường bộ.

TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá bãi bỏ xe máy xăng là bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, dù biết đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí. “Dân số quá đông, người dân đi lại bằng gì trong khi phương tiện công cộng hiện mới đáp ứng được 1/5 nhu cầu”, ông đặt câu hỏi.

Ngoài ra, hạ tầng trạm sạc cho xe máy, ôtô điện còn thiếu. Phần lớn người dân ở 4 quận lõi sống trong ngõ nhỏ, nhà ống, chung cư cũ, nơi không có chỗ đỗ xe cố định hoặc không có hệ thống sạc điện riêng. Họ thường tự sạc điện tại nhà, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy.

Để giải bài toán trên, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, cho rằng TP Hà Nội cần khảo sát số lượng xe máy chạy xăng hiện có, phân loại theo niên hạn và tình trạng sử dụng để xây dựng gói hỗ trợ phù hợp. Thành phố cần có chính sách trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho hộ nghèo, người lao động. Mức hỗ trợ có thể gồm một phần tài chính để đổi phương tiện hoặc trợ cấp chi phí đi lại. Cạnh đó, cần vận động các hãng xe điện triển khai chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, giảm giá xe điện, đặc biệt cho nhóm thu nhập thấp…

Thủ đô Hà Nội hiện đang đối mặt với những thách thức lớn về môi trường, hạ tầng và chất lượng sống đô thị. Trước tình hình này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg, một quyết định quan trọng đánh dấu sự chuyển đổi hướng tới một môi trường sống “xanh” và bền vững hơn. Chỉ thị này không chỉ tập trung vào việc giảm thiểu việc sử dụng xe cá nhân mà còn hướng đến việc kiến tạo lại không gian sống cho người dân, với mục tiêu cuối cùng là xây dựng một Hà Nội không khói bụi, không ùn tắc và không tiếng ồn.

Chỉ thị 20 đặt ra ba mốc thời gian thực hiện chính. Thứ nhất, đến ngày 1/7/2026, sẽ không còn mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1. Tiếp theo, từ ngày 1/1/2028, sẽ không có mô tô, xe gắn máy và hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường Vành đai 1 và Vành đai 2. Cuối cùng, từ năm 2030, sẽ tiếp tục mở rộng thực hiện trong đường Vành đai 3. Những mốc thời gian này đòi hỏi sự chuẩn bị và thực hiện nghiêm túc từ tất cả các bên liên quan.

Để đảm bảo tính khả thi của Chỉ thị, Thủ tướng giao cho thành phố Hà Nội phối hợp với các bộ, ngành liên quan tổ chức thực hiện đồng bộ. Thành phố đã có những bước đi cụ thể như đưa vào vận hành gần 400 xe buýt điện và dự kiến đến năm 2030, toàn bộ xe buýt trong thành phố sẽ được điện hóa. Việc vận hành tuyến metro số 2A Cát Linh – Hà Đông đã đạt được những kết quả tích cực với hơn 15 triệu lượt khách trong 2 năm qua. Dự kiến tuyến Nhổn – ga Hà Nội sẽ hoàn thành vào năm 2026, góp phần đa dạng hóa phương tiện giao thông công cộng và giảm phụ thuộc vào xe cá nhân.

Nếu không thay đổi, “cái giá” mà Hà Nội phải trả sẽ lớn hơn nhiều. Việc tổ chức thực hiện tốt chỉ thị này không chỉ giúp Hà Nội trở thành một hình mẫu về đô thị xanh trong nước mà còn đóng góp thiết thực vào cam kết khí hậu toàn cầu của Việt Nam. Mặc dù còn nhiều vấn đề cần phải thảo luận và cân nhắc kỹ lưỡng trong quá trình thực hiện, nhưng có thể thấy Hà Nội đang bước vào một “bước ngoặt xanh” – một quá trình đầy khó khăn nhưng cũng đầy hy vọng cho một tương lai bền vững.

Việc chuyển đổi sang một mô hình đô thị xanh và bền vững là cần thiết và cấp bách. Chính phủ và thành phố Hà Nội đang nỗ lực để hiện thực hóa mục tiêu này thông qua các chính sách và dự án cụ thể. Sự tham gia và ủng hộ của người dân cũng như các bên liên quan là yếu tố quan trọng để biến mục tiêu thành hiện thực.

Cư dân Los Gatos, Kylie Clark, đang phải đối mặt với một thách thức đáng kể khi cố gắng sử dụng giao thông công cộng để tham gia các cuộc họp của Ủy ban Cố vấn Công dân VTA. Việc di chuyển bằng xe buýt đòi hỏi cô phải mất tới hai tiếng mỗi chiều, một khoảng thời gian không hề ngắn. Clark không phải là người duy nhất gặp phải tình trạng này, nhiều cư dân khác ở Los Gatos và Cupertino cũng phải đối mặt với hệ thống giao thông công cộng không thường xuyên và đôi khi không đáng tin cậy.

Những người ủng hộ giao thông công cộng cho rằng dịch vụ này không công bằng trên khắp Thung lũng Tây, đặc biệt là đối với những cư dân phụ thuộc vào giao thông công cộng. Họ cho rằng sự thiếu chú trọng vào West Valley khiến khu vực này có nhiều khả năng bị bỏ lại phía sau. Theo tuyến đường của VTA, Los Gatos có một tuyến xe buýt chạy thẳng qua thị trấn và hai tuyến gần biên giới. Tuy nhiên, hành khách cho biết rằng tuyến xe buýt này thường trễ hoặc thậm chí không xuất hiện.

Cupertino có tám tuyến xe buýt, nhưng thời gian chờ đợi có thể lên đến hơn một tiếng. Campbell là thành phố duy nhất ở West Valley đã nhận ra tầm quan trọng của giao thông công cộng và đã mở tuyến đường sắt nhẹ Vasona. Thành phố này có khoảng bảy tuyến xe buýt và có tần suất dịch vụ tốt hơn so với các thành phố khác.

Thị trưởng Campbell Sergio Lopez cho biết rằng các thành viên hội đồng quản trị VTA đã phải cân nhắc giữa việc tăng cường dịch vụ ở các khu vực thu nhập thấp và mở rộng phạm vi phủ sóng của quận sang các khu vực khác. Ông cho rằng việc tăng cường dịch vụ là điều cần thiết để tạo ra sự thay đổi tích cực.

Người phát ngôn của VTA cho biết rằng có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến lộ trình của cơ quan vận tải, bao gồm ngân sách hoạt động, ý kiến đóng góp của cộng đồng và mục đích sử dụng đất. Người phát ngôn cũng cho biết rằng VTA phải làm việc trong phạm vi quyền hạn của mình và cân bằng các nhu cầu khác nhau của quận.

Tác động đến người lái xe cũng là một vấn đề quan trọng. Brenda Bell Brown, thành viên Nhóm Công tác các Tổ chức Cộng đồng của VTA, cho biết rằng cô phải mất khoảng 40 phút đi một chiều vào những ngày thời tiết đẹp, so với 15 phút lái xe. Cô cũng cho biết rằng có những lúc cô phải chờ đợi mà xe buýt đến muộn hoặc không đến.

Sujatha Venkatraman, giám đốc điều hành của Dịch vụ Cộng đồng West Valley, cho biết rằng một số thời gian di chuyển của khách hàng bằng xe buýt một chiều có thể lên đến bốn giờ. Bà cũng cho biết rằng vì xe buýt không chạy trên những con phố nhỏ hơn, nên tình trạng thiếu kết nối giao thông mà các chương trình như RYDE đã phần nào giải quyết được.

Những người ủng hộ giao thông công cộng cho biết rằng lượng hành khách thấp ở West Valley khiến VTA khó có thể biện minh cho việc đầu tư thêm vào khu vực này. Tuy nhiên, Clark cho biết rằng cô vẫn lạc quan rằng một ngày nào đó cô sẽ có thể dễ dàng đi xe buýt đến các cuộc họp của VTA. Clark cũng cho biết rằng vấn đề này nghe thật nực cười khi xét đến khu vực giàu có nhất California. Tuy nhiên, khi nhìn nhận vấn đề và thực sự đặt câu hỏi về cách tiêu tiền và làm sao kiếm được số tiền đó, thì mọi chuyện lại trở nên khó khăn hơn.