Chuyển đổi sang xe điện hoặc các phương tiện giao thông thay thế đang trở thành xu hướng tất yếu nhằm bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng không khí. Tuy nhiên, quá trình này cần được thực hiện một cách linh hoạt và đảm bảo sự thuận tiện cho người dân, đặc biệt tại Việt Nam, nơi xe máy là phương tiện chính và có ý nghĩa kinh tế lớn.

Để khuyến khích sử dụng xe điện, cần có một giải pháp đồng bộ bao gồm phương tiện thay thế, tổ chức giao thông và chính sách hỗ trợ tài chính. Một trong những bước quan trọng là nâng cấp hệ thống phương tiện công cộng như xe buýt. Việc phát triển hạ tầng giao thông công cộng như tàu điện là một phần không thể thiếu trong quá trình này. Xe buýt điện nên được ưu tiên thay thế cho xe buýt truyền thống, và các tuyến đường nên được thiết kế để ưu tiên cho phương tiện công cộng.

Ngoài ra, hạ tầng cho người đi xe đạp và đi bộ cũng cần được quan tâm. Các tuyến đường dành riêng cho xe đạp và người đi bộ cần được xây dựng và bảo trì để đảm bảo an toàn và thuận tiện cho người dân. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu ùn tắc giao thông mà còn góp phần cải thiện chất lượng không khí và môi trường sống.

Về chính sách hỗ trợ, xe điện cần trở thành lựa chọn hấp dẫn hơn so với xe máy xăng thông qua việc giảm giá thành, phát triển hệ thống trạm sạc rộng khắp và ưu đãi về phí đỗ, nơi đỗ. Chính phủ và các tổ chức liên quan cần phối hợp để đưa ra các chính sách hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho người dân và doanh nghiệp khi chuyển đổi sang sử dụng xe điện.

Cuối cùng, vấn đề an toàn và xử lý pin xe điện sau hết hạn cần được giải quyết triệt để để tạo sự tin tưởng cho người dùng. Việc xử lý pin xe điện một cách an toàn và thân thiện với môi trường là một thách thức không nhỏ, nhưng cũng là một cơ hội để phát triển các công nghệ mới và mô hình kinh tế tuần hoàn.

Việc chuyển đổi sang phương tiện thân thiện môi trường hơn là quá trình cần sự tham gia của cả chính quyền và người dân. Với giải pháp đồng bộ và chính sách hỗ trợ phù hợp, chúng ta có thể hướng tới môi trường giao thông sạch sẽ và an toàn hơn, góp phần bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân.

Macstar Group – Tiên phong trong vận tải container thủy nội địa miền Bắc, đang nổi lên là một doanh nghiệp đi đầu trong lĩnh vực vận tải container thủy nội địa tại miền Bắc. Với tư duy đột phá và hành động cụ thể, Macstar không chỉ chú trọng vào việc đầu tư đội tàu thân thiện với môi trường mà còn tích cực tham gia vào thị trường tín chỉ carbon. Chiến lược này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành logistics.

Trong một cuộc trao đổi gần đây, ông Cáp Trọng Cường, Tổng Giám đốc Macstar, đã chia sẻ về những chiến lược then chốt mà doanh nghiệp này đang triển khai. Theo ông, logistic xanh đang trở thành xu thế toàn cầu và là điều kiện bắt buộc để hội nhập. Chính vì vậy, Macstar đã và đang chuyển dịch định hướng kinh doanh, hướng tới xây dựng chuỗi cung ứng xanh và giảm thiểu phát thải khí nhà kính.

Một trong những giải pháp mà Macstar triển khai là phát triển các tuyến vận tải ven biển và nội địa. Hình thức vận tải này không chỉ giúp giảm thiểu phát thải khí nhà kính mà còn giúp giải tỏa áp lực giao thông đường bộ và tiết kiệm nhiên liệu. Thực tế cho thấy, các tuyến vận tải ven biển và thủy nội địa của Macstar đã giúp giảm từ 70% – 83% phát thải CO₂ so với vận tải đường bộ truyền thống. Điều này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Macstar trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Song song với việc đầu tư vào đội tàu hiện đại, Macstar cũng đặc biệt chú trọng vào việc ứng dụng công nghệ và số hóa trong hoạt động vận hành. Việc triển khai hệ thống quy trình vận hành thông minh và phần mềm quản lý phương tiện đã giúp tăng năng suất xếp dỡ lên 40 – 50%, giảm thời gian tàu chờ và tối ưu hóa lộ trình vận chuyển. Sự tích hợp công nghệ vào hoạt động vận hành không chỉ giúp Macstar nâng cao hiệu quả mà còn góp phần giảm thiểu tác động môi trường.

Bên cạnh đó, Macstar cũng đang tích cực triển khai chiến lược tham gia thị trường tín chỉ carbon. Doanh nghiệp này đang kết hợp với Viện Lâm Nghiệp Việt Nam để thí điểm dự án trồng và cải tạo 500 ha rừng tại tỉnh Bắc Kạn. Đây là bước đi chuẩn bị cho việc giao dịch tín chỉ carbon, góp phần hiện thực hóa mục tiêu Net-Zero. Việc tham gia thị trường tín chỉ carbon không chỉ giúp Macstar giảm thiểu tác động môi trường mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành logistics.

Ông Cáp Trọng Cường cũng bày tỏ kỳ vọng vào sự hỗ trợ từ chính sách và hành lang pháp lý rõ ràng để giúp doanh nghiệp vận tải có thể tham gia hiệu quả vào thị trường tín chỉ carbon. Sự hỗ trợ từ chính phủ và các tổ chức quốc tế sẽ giúp Macstar và các doanh nghiệp vận tải khác có thể phát triển bền vững và đạt được mục tiêu Net-Zero.

Macstar cũng tích cực hợp tác với các đối tác quốc tế và tham gia diễn đàn trong khối APEC để học hỏi công nghệ xanh và kinh nghiệm vận hành tiêu chuẩn cao. Kỳ họp ABAC III – APEC 2025 được xem là cơ hội quan trọng để cộng đồng doanh nghiệp thúc đẩy hợp tác thực chất và cùng xây dựng các chuẩn vận tải xanh. Qua đó, Macstar thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc phát triển chuỗi cung ứng xanh và gắn với tín chỉ carbon, hướng tới mục tiêu Net-Zero và nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ logistics quốc tế.

Với việc chú trọng vào phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và sẵn sàng hợp tác với cộng đồng doanh nghiệp APEC, Macstar đang thể hiện vai trò tiên phong trong lĩnh vực vận tải container thủy nội địa miền Bắc. Chiến lược phát triển bền vững và cam kết bảo vệ môi trường của Macstar không chỉ giúp doanh nghiệp này phát triển mà còn đóng góp vào sự phát triển của ngành logistics Việt Nam.

Để giảm thiểu ô nhiễm không khí, hàng chục thành phố trên toàn thế giới đang tích cực triển khai các biện pháp siết chặt quy định đối với phương tiện chạy bằng xăng dầu thông qua việc thành lập vùng phát thải thấp (Low Emission Zones – LEZ) hoặc vùng không phát thải (Zero-Emission Zones – ZEZ). Các khu vực này chủ yếu tập trung vào việc hạn chế hoặc cấm các phương tiện gây ô nhiễm không khí, đồng thời khuyến khích sử dụng phương tiện thân thiện với môi trường.

Theo Viện Tài nguyên Thế giới (WRI), các chính sách về ZEZ không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn mang lại nhiều lợi ích kinh tế và môi trường. Nếu được thiết kế và triển khai hợp lý, ZEZ có thể giúp giảm thiểu ùn tắc giao thông, thúc đẩy sự phát triển của thị trường xe điện và giảm thiểu lượng khí thải carbon.

Tuy nhiên, việc triển khai ZEZ cũng gặp phải một số thách thức và e ngại về tác động kinh tế – xã hội. Một trong những thách thức chính là chi phí mua xe điện cao và khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ vận chuyển đối với người dân có thu nhập thấp hoặc các nhóm dễ bị tổn thương.

Nhiều thành phố trên thế giới đã bắt đầu triển khai ZEZ như một giải pháp để giảm thiểu ô nhiễm không khí. Theo báo cáo của WRI, khoảng 10 thành phố trên toàn cầu đã chính thức triển khai hoặc công bố đề án thí điểm ZEZ, bao gồm Rotterdam, Amsterdam (Hà Lan), London, Oxford (Anh), Brussels (Bỉ), Santa Monica, Los Angeles (Mỹ), Oslo (Na Uy) và một số thành phố tại Trung Quốc.

Các thành phố tiên phong này đã đưa ra nhiều cách làm hiệu quả và có thể được xem là bài học kinh nghiệm cho những đô thị khác. Một trong những cách làm hiệu quả là bắt đầu với việc hạn chế xe tải và xe giao hàng, sau đó mở rộng sang các loại phương tiện khác.

Amsterdam (Hà Lan) dự kiến sẽ lập vùng ZEZ tại khu vực nội đô vào năm này, áp dụng cho mọi loại phương tiện trừ ôtô con. Thành phố Eindhoven (Hà Lan) cũng định thiết lập ZEZ khu vực nội đô, áp dụng cho xe tải, xe giao hàng và ôtô buýt.

Paris đã có kế hoạch dần siết vùng LEZ hiện hữu thành ZEZ vào 2030, áp dụng cho các loại phương tiện. Tuy nhiên, không bắt buộc phải có LEZ trước khi triển khai ZEZ, như kinh nghiệm tại Oxford, Thâm Quyến và Rotterdam.

Thâm Quyến, một thành phố tại Trung Quốc, đã thiết lập 10 khu ZEZ vào năm 2018, với tổng diện tích 22 km2, chiếm khoảng 1,1% diện tích thành phố. Các khu vực này được bố trí tại trung tâm các quận nội thành, nơi thường xuyên ghi nhận mức độ ô nhiễm không khí cao, ùn tắc giao thông và thiếu hụt chỗ đỗ xe.

Để triển khai ZEZ hiệu quả, các thành phố cần đảm bảo rằng việc thiết kế ZEZ không làm gián đoạn chuỗi cung ứng hàng hóa hay ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế – xã hội đô thị. Vì vậy, họ bắt đầu ở quy mô nhỏ và hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ trong quá trình chuyển đổi sang xe điện.

Rotterdam, một thành phố tại Hà Lan, đã áp dụng giai đoạn chuyển tiếp kéo dài để giúp các doanh nghiệp chuẩn bị và có thêm thời gian chờ giá xe điện giảm. Thành phố này cũng mở rộng mạng lưới trạm sạc pin tại các bãi đỗ công cộng và các điểm đến lớn.

WRI cho rằng đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang phương tiện không phát thải là yếu tố then chốt để cải thiện chất lượng không khí, giảm rủi ro sức khỏe cho con người và cắt giảm lượng phát thải gây hại cho khí hậu và môi trường. Triển khai ZEZ có thể là thách thức nhưng các thành phố như Amsterdam, Thâm Quyến và Rotterdam đã chứng minh rằng hoàn toàn khả thi.

TP.HCM đang tích cực triển khai các giải pháp nhằm chuyển đổi sang các loại hình giao thông bền vững, giảm thiểu ô nhiễm không khí do phát thải từ phương tiện giao thông. Với vai trò là trung tâm kinh tế và đô thị đông dân nhất của cả nước, TP.HCM đang đối mặt với những thách thức môi trường và áp lực từ biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng.

Nhằm giải quyết những thách thức này, TP.HCM đã quyết liệt đẩy mạnh xu hướng chuyển đổi xanh, xem đây là một chiến lược then chốt để phát triển bền vững, nâng cao chất lượng sống cho người dân và hiện thực hóa các cam kết quốc gia về giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Mới đây, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đã đề xuất chuyển đổi 400.000 xe máy xăng sang xe máy điện cho tài xế công nghệ trong tháng 7/2025. Dự kiến, chính sách hỗ trợ và khuyến khích sẽ được áp dụng từ ngày 1/1/2026, nếu đề án được các cấp thông qua.

Theo đề xuất, các tài xế công nghệ sẽ được hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh. Điều này không chỉ giúp giảm gánh nặng tài chính cho tài xế mà còn khuyến khích họ chuyển đổi sang sử dụng phương tiện giao thông thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, TP.HCM cũng đang triển khai Nghị quyết số 98 của Quốc hội về cơ chế đặc thù để phát triển thành phố.

Sở Xây dựng TP.HCM đã xây dựng Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông với 2 giai đoạn cụ thể. Mục tiêu đến năm 2030, 100% xe buýt của TP.HCM sẽ sử dụng điện hoặc năng lượng xanh. Để hiện thực hóa mục tiêu tổng quát trên, đề án đưa ra bốn giai đoạn với các mục tiêu định lượng và gắn với lộ trình thời gian cụ thể, nhằm tạo cơ sở để đo lường, đánh giá tiến độ và hiệu quả trong giai đoạn triển khai.

Không chỉ TP.HCM, nhiều nước trên thế giới cũng đã thực hiện chuyển đổi sang xe điện, như Trung Quốc, Na Uy. Tại Trung Quốc, thành phố Thâm Quyến là một ví dụ điển hình về chính sách hỗ trợ chuyển đổi xe điện hai bánh ở cấp đô thị. Chính phủ Trung Quốc đã đưa ra các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ để khuyến khích người dân sử dụng xe điện.

Còn tại Na Uy, chính phủ đã đưa ra loạt chính sách ưu đãi mạnh mẽ và toàn diện để khuyến khích người dân sử dụng xe điện. Những kinh nghiệm từ các nước trên thế giới có thể được ứng dụng và điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện của TP.HCM, nhằm đạt được mục tiêu chuyển đổi sang các loại hình giao thông bền vững.

Trong khi đó, Sở Xây dựng TP.HCM đang phối hợp các đơn vị liên quan hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết, bổ sung đánh giá tác động sau khi TP.HCM sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, để triển khai đồng bộ trên toàn địa bàn TP.HCM mới. Dự kiến, báo cáo UBND TP.HCM và trình HĐND TP.HCM trong quý IV/2025.

Có thể thấy, TP.HCM đang tích cực triển khai các giải pháp để chuyển đổi sang các loại hình giao thông bền vững, giảm thiểu ô nhiễm không khí và tác động của biến đổi khí hậu. Với sự quyết tâm và các giải pháp đồng bộ, TP.HCM hy vọng sẽ đạt được mục tiêu trở thành một thành phố xanh, bền vững và hiện đại trong tương lai.