Khi kỳ nghỉ đến, đồng hồ báo thức bị tắt và cơ thể chúng ta có cơ hội để phục hồi và cân bằng lại sau một thời gian dài làm việc căng thẳng. Trong suốt năm làm việc, chúng ta thường tích lũy một khoản nợ ngủ mãn tính – một sự thiếu hụt về giấc ngủ mà cơ thể cần để phục hồi và tái tạo năng lượng. Và cơ thể chúng ta đều ghi nhận lại những thiếu hụt này.

Trong kỳ nghỉ, được giải phóng khỏi những khởi đầu sớm và email đêm khuya, các hệ thống nội bộ của chúng ta nắm lấy cơ hội để tái cân bằng. Không có gì lạ khi chúng ta ngủ thêm một hoặc hai giờ mỗi đêm trong vài ngày đầu tiên đi vắng. Đó không phải là sự lười biếng; đó là quá trình phục hồi của cơ thể để bù đắp cho sự thiếu hụt giấc ngủ trong thời gian dài.

Điều quan trọng là giấc ngủ trong kỳ nghỉ không chỉ kéo dài về thời gian mà còn thay đổi về cấu trúc. Với ít xáo trộn và ít áp lực bên ngoài, chu kỳ giấc ngủ trở nên đều đặn hơn và chúng ta thường trải nghiệm nhiều giấc ngủ sóng chậm – giai đoạn sâu nhất của giấc ngủ, có liên quan đến việc chữa lành thể chất và hỗ trợ miễn dịch. Trong giai đoạn này, cơ thể sử dụng “cửa sổ” này không chỉ để sửa chữa mô mà còn để điều chỉnh trao đổi chất, giảm viêm nhiễm và phục hồi dự trữ năng lượng.

Chu kỳ thức – ngủ của chúng ta được điều chỉnh bởi nhịp sinh học, được kiểm soát bởi đồng hồ chính của não – nhân suprachiasmatic trong vùng dưới đồi. Những nhịp điệu này phản ứng với ánh sáng, nhiệt độ và thói quen. Và khi chúng ta quá mệt mỏi hoặc quá kích thích, chúng có thể trôi ra khỏi đồng bộ với môi trường. Việc ngủ nướng cho phép hệ thống sinh học của bạn tái hiệu chỉnh, sắp xếp lại thời gian nội bộ với ánh sáng ban ngày thực tế. Việc rèn luyện lại này dẫn đến chu kỳ giấc ngủ mạch lạc hơn và sự tỉnh táo ban ngày tốt hơn.

Giấc ngủ nướng trong kỳ nghỉ cũng có liên quan đến việc giảm hormone căng thẳng. Cortisol, được tiết ra bởi tuyến thượng thận, tuân theo một mô hình hàng ngày, đạt đỉnh vào buổi sáng sớm để giúp chúng ta bắt đầu. Căng thẳng mãn tính – từ nhu cầu công việc, đi lại hoặc thông báo liên tục – có thể làm tăng mức cortisol và phá vỡ nhịp điệu này. Khi bạn nghỉ ngơi, sản xuất cortisol trở lại bình thường. Thức dậy mà không có một sự kích thích adrenaline cho phép kiến trúc giấc ngủ (mô hình các giai đoạn giấc ngủ) ổn định, dẫn đến ít gián đoạn và đêm nghỉ ngơi hơn.

Một trong những đặc điểm nổi bật của giấc ngủ trong kỳ nghỉ là sự gia tăng các giấc mơ sinh động – đôi khi đáng lo ngại. Điều này là do một hiện tượng gọi là phục hồi REM. Khi chúng ta thiếu ngủ, não bộ ức chế giấc ngủ REM (rapid eye movement) để ưu tiên các giai đoạn sâu, phục hồi. Một khi áp lực giảm – ví dụ như trong một tuần lễ lười biếng dưới ánh nắng mặt trời – não bộ bù đắp cho REM đã mất, dẫn đến các tậpisodes mơ dài và mạnh hơn. Xa từ việc không quan trọng, giấc ngủ REM rất quan trọng đối với việc củng cố trí nhớ, điều chỉnh tâm trạng và linh活性 nhận thức.

Giấc ngủ cũng ảnh hưởng đến cấu trúc cơ thể. Khi bạn nằm xuống, cột sống của bạn được nghỉ ngơi từ áp lực liên tục của trọng lực. Trong ngày, khi bạn đứng và di chuyển, các đĩa đệm giữa các đốt sống – các miếng đệm mềm, giống như đệm giữa các đốt sống – từ từ mất chất lỏng và trở nên hơi phẳng hơn. Việc ngủ nướng cho phép các đĩa này có nhiều thời gian hơn để tái tạo và trở lại hình dạng ban đầu. Đó là lý do bạn cao hơn một chút vào buổi sáng – và thậm chí cao hơn sau một giấc ngủ dài.

Đồng thời, các vết vi裂 trong cơ, các dây chằng bị căng và các khớp bị quá tải đều có lợi từ các giai đoạn sửa chữa tế bào kéo dài, đặc biệt là trong các giai đoạn giấc ngủ sâu. Liệu chúng ta có nên ngủ nướng vào mỗi cuối tuần? Không nhất thiết. Mặc dù thỉnh thoảng ngủ nướng có thể giúp phục hồi từ sự thiếu ngủ cấp tính, nhưng việc ngủ quá nhiều – đặc biệt là vượt quá chín giờ mỗi đêm – có thể là một dấu hiệu cảnh báo. Nó liên quan đến một số nghiên cứu về tỷ lệ trầm cảm cao hơn, bệnh tim mạch và tử vong sớm. Mặc dù giấc ngủ dài có thể là một triệu chứng, không phải là nguyên nhân.

Mỗi người đều có nhịp điệu sinh học của riêng mình và điều quan trọng là phải lắng nghe cơ thể. Thỉnh thoảng ngủ nướng có thể giúp ích cho việc phục hồi và tái tạo năng lượng. Hãy để cơ thể bạn làm những gì nó cần làm khi được cho phép. Bằng cách đó, bạn có thể thức dậy với một cơ thể khỏe mạnh và một tâm trí sảng khoái, sẵn sàng đối mặt với những thách thức mới.

Trong thế giới doanh nghiệp Mỹ, một xu hướng mới đang nổi lên: giấc ngủ không còn là kẻ thù của thành công, mà là một phần quan trọng trong chiến lược lãnh đạo. Các CEO hàng đầu đang dần bỏ đi quan niệm ‘ngủ ít mới thành công’ từng phổ biến ở Thung lũng Silicon hơn một thập kỷ trước.

Peter Barsoom, CEO của một công ty dược phẩm Mỹ, là một trong những người đã thay đổi quan điểm của mình về giấc ngủ. Với hơn 20 năm kinh nghiệm làm việc tại các công ty tài chính lớn như Morgan Stanley và Merrill Lynch, Barsoom từng tin rằng ngủ ít là chìa khóa để thành công. Anh chỉ ngủ ba tiếng mỗi ngày, dậy lúc 4h30 sáng để làm việc. Tuy nhiên, sau nhiều năm làm việc cường độ cao, Barsoom đã chuyển sang ‘ngủ kỹ’ như một chiến lược mới.

Hiện tại, Barsoom ngủ 6-8 tiếng mỗi đêm. ‘Phiên bản 22 tuổi của tôi chắc sẽ cười nhạo điều này’, ông nói, ‘Nhưng giờ tôi luôn ưu tiên giấc ngủ’. Thay đổi của Barsoom phản ánh xu hướng chung trong giới lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ.

Theo báo cáo của tổ chức sức khỏe McKinsey Health Institute, ‘nền kinh tế giấc ngủ’ đã vượt 500 tỷ USD, khi người tiêu dùng chi mạnh cho thiết bị đeo tay, mặt nạ ngủ và nệm giá từ vài nghìn đến 20.000 USD. Khảo sát do Deloitte Mỹ công bố cũng cho thấy 41% người trưởng thành sẵn sàng bỏ tiền để cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Daniel Ramsey, CEO công ty cung cấp nhân sự MyOutDesk, cũng đã thay đổi quan điểm của mình về giấc ngủ. Ông từng chạy theo phong trào ‘hustle porn’, đề cao làm việc không ngừng và coi ngủ là lãng phí. Tuy nhiên, giờ đây ông đã hiểu rằng đó không phải là cách để thành công lâu dài.

Ramsey theo dõi giấc ngủ hằng ngày và tập thói quen nghỉ ngơi đúng giờ. ‘Tôi muốn dẫn dắt chứ không kiểm soát. Tôi cần tỉnh táo để lắng nghe thay vì phản ứng. Khi ngủ đủ, mọi việc dễ dàng hơn’, ông nói.

Arianna Huffington, CEO công ty công nghệ hành vi Thrive, xem việc chuẩn bị cho giấc ngủ là ‘nghi thức thiêng liêng’. Bà bỏ điện thoại ngoài phòng, uống trà hoa cúc hoặc lavender và đọc sách trước khi ngủ.

Tom Pickett, CEO nền tảng sức khỏe tinh thần Headspace, coi giấc ngủ quan trọng như tập thể dục hay dự họp hội đồng quản trị. ‘Nếu giấc ngủ bị ảnh hưởng, mọi thứ khác cũng đi xuống’, ông nói.

Tỷ phú Jeff Bezos cũng khẳng định ông luôn ưu tiên ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm vì điều này giúp duy trì năng lượng, cải thiện khả năng tư duy và ra quyết định hiệu quả trong vai trò lãnh đạo.

Tiến sĩ Wendy Troxel, chuyên gia giấc ngủ tại RAND Corporation, cho biết thái độ của các CEO với giấc ngủ đã thay đổi rõ rệt từ đầu những năm 2000. Bà từng dành 10 năm đầu sự nghiệp để thuyết phục mọi người rằng ngủ là cần thiết.

‘Giờ thì ngược lại, ai muốn đạt hiệu suất cao đều phải đưa giấc ngủ vào chiến lược’, bà nói. Tuy nhiên, theo Troxel, ngủ lại là thách thức lớn với các lãnh đạo cấp cao, góp phần thúc đẩy sự bùng nổ của thị trường chăm sóc giấc ngủ.

Các nghiên cứu đã chứng minh ngủ sâu giúp cải thiện não bộ, tăng hiệu suất, ổn định cảm xúc và giảm nguy cơ bệnh tim mạch, lo âu, trầm cảm. ‘Giấc ngủ ảnh hưởng trực tiếp đến phán đoán và ra quyết định’, Troxel nói.