Alisa Phạm, một cái tên đã trở nên quen thuộc trong cộng đồng giáo dục quốc tế, đặc biệt là tại New Zealand, khi cô là du học sinh Việt Nam 15 tuổi được mệnh danh là “thần đồng”. Vào thời điểm gần đây, cô sẽ tham dự lễ tốt nghiệp với tư cách là sinh viên người Việt trẻ tuổi nhất nhận bằng cử nhân trong lịch sử giáo dục của đất nước này.

Cô bé tài năng này đã tốt nghiệp ngành nghiên cứu truyền thông tại Trường Đại học Công nghệ Auckland (AUT) và hiện đang theo đuổi hai chương trình thạc sĩ cùng lúc. Dự kiến, cô sẽ hoàn thành chương trình thạc sĩ ngành nghiên cứu triết học về trí tuệ nhân tạo (AI) tại AUT vào cuối năm nay và thạc sĩ ngành tâm lý học của Đại học Harvard (Mỹ) vào năm 2026.

Alisa Phạm đã được vinh danh trong top 100 Thần đồng trẻ toàn cầu 2025 (Global Child Prodigy Awards – GCPA 2025) trong lĩnh vực giáo dục, là người Việt Nam duy nhất trong danh sách này. Hiện tại, cô đang nghiên cứu về AI, tâm lý học, truyền thông và an ninh mạng. Bên cạnh đó, cô cũng làm trợ lý nghiên cứu cùng giảng viên Jennie Watts tại AUT.

Chia sẻ về phương châm học tập của mình, Alisa Phạm cho biết cô luôn xác định lĩnh vực tri thức, phân tích mọi khía cạnh, đặt câu hỏi đa chiều, phản biện và tìm ra giải pháp mới. Cô tin rằng việc ứng dụng kiến thức vào quá trình học tập lẫn sinh hoạt hàng ngày là vô cùng quan trọng.

Cô cũng bày tỏ mong muốn được chia sẻ với các bạn học sinh đồng trang lứa trong nước về các phương pháp học tập hiệu quả, sự độc lập trong tư duy cùng những kỹ năng mềm cần thiết để thành công.

Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực giáo dục, Alisa Phạm còn thể hiện sự quan tâm đến môi trường thông qua việc kiến tạo Ozone Points – một nền tảng trực tuyến giúp trẻ em, phụ huynh và mọi người tiếp cận, tham gia đăng ký trồng cây và giữ gìn môi trường thiên nhiên. Mục tiêu của cô là góp phần hạn chế tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu.

Cô bé thần đồng tin rằng việc học tập suốt đời và không ngừng phát triển là chìa khóa để dẫn đến thành công. Sức mạnh lớn nhất của chúng ta, theo Alisa, là sự đoàn kết và thấu hiểu lẫn nhau để hướng tới tương lai bền vững và hạnh phúc cho tất cả mọi người.

Nhà nghiên cứu Frank J. Sulloway từ Đại học Harvard đã thực hiện một nghiên cứu toàn diện về mối quan hệ giữa vị trí sinh và đặc điểm tính cách của hàng nghìn cá nhân. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng những người con lớn trong gia đình có xu hướng trở nên cầu toàn, có tổ chức, thích kiểm soát và nghiêm túc hơn so với các em út của họ. Những đặc điểm này thường được tìm thấy ở các nhà lãnh đạo.

Theo Sulloway, việc là con lớn thường đi kèm với trách nhiệm và kỳ vọng lớn hơn từ phía phụ huynh. Điều này giúp họ hình thành lối sống có trách nhiệm, tuân thủ quy tắc và có khả năng kiểm soát bản thân tốt hơn từ sớm. Khi trưởng thành, họ có xu hướng đảm nhận các vị trí lãnh đạo trong công việc.

Một số nghiên cứu tiếp theo đã củng cố quan điểm của Sulloway. Một cuộc khảo sát của CareerBuilder (Mỹ) chỉ ra rằng con lớn chiếm tỷ lệ cao nhất trong nhóm làm quản lý, điều hành. Tại Anh, một cuộc khảo sát của YouGov cũng ghi nhận tỷ lệ người tự mô tả bản thân là ‘nghiêm túc, có định hướng rõ ràng’ cao nhất rơi vào nhóm con đầu lòng.

Nhiều người thành công trong lĩnh vực công nghệ và chính trị cũng là con lớn, chẳng hạn như Jeff Bezos – nhà sáng lập Amazon, Elon Musk – CEO Tesla và SpaceX, và Angela Merkel – cựu Thủ tướng Đức.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo không nên tuyệt đối hóa vai trò của vị trí sinh. TS Kevin Leman, nhà tâm lý học, cho rằng cách bố mẹ đối xử và môi trường giáo dục mới định hình tính cách một cách rõ ràng nhất.

Vì thế, dù là con lớn hay con út, điều quan trọng không phải là bạn sinh thứ mấy, mà là bạn đã lớn lên như thế nào.