Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang tích cực đẩy mạnh quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và ứng dụng công nghệ tiên tiến nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và phát triển bền vững. Tại diễn đàn ‘Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới’ diễn ra vào sáng ngày 29/7 tại Hà Nội, các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực năng lượng đã tập trung thảo luận về những đột phá công nghệ mang tính cách mạng cho ngành năng lượng.

Với dự báo nhu cầu điện năng của Việt Nam sẽ tăng từ 8 đến 10% hàng năm, việc chuyển dịch sang các nguồn năng lượng sạch và giảm thiểu sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Để đạt được mục tiêu này, các chuyên gia đã xác định rằng lưới điện thông minh, công nghệ lưu trữ năng lượng tiên tiến, hydro xanh, và các giải pháp năng lượng tái tạo hiệu suất cao sẽ là những trụ cột quan trọng trong hành trình hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Để hiện thực hóa mục tiêu đầy tham vọng này, các chuyên gia và doanh nghiệp đang nhấn mạnh sự cần thiết của việc ổn định và minh bạch hóa khung chính sách, hoàn thiện thể chế, và thúc đẩy hợp tác giữa khu vực công và tư. Việt Nam đã xây dựng được nền tảng chính sách quan trọng với Nghị quyết 55 và Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, hướng tới tỷ lệ năng lượng tái tạo chiếm tới 75% vào năm 2050.

Cam kết đạt được phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 không chỉ là một mục tiêu môi trường mà còn là động lực để hoàn thiện thể chế và thúc đẩy chuyển đổi năng lượng xanh một cách thực chất và hiệu quả. Thông qua việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên tiến và năng lượng tái tạo, Việt Nam kỳ vọng sẽ không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia mà còn góp phần vào nỗ lực toàn cầu nhằm应对 biến đổi khí hậu.

Như vậy, với sự tham gia tích cực của các chuyên gia, doanh nghiệp, và sự hỗ trợ từ chính phủ, Việt Nam đang đứng trước những cơ hội lớn để chuyển đổi sang một mô hình năng lượng sạch, bền vững và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia trong kỷ nguyên mới.

Tham khảo thêm thông tin về các chính sách năng lượng tại Bộ Công Thương và các dự án năng lượng tái tạo tại Tập đoàn Điện lực Việt Nam.

Việt Nam đang là một trong những quốc gia có tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo lớn, đặc biệt là điện mặt trời, điện gió ngoài khơi, sinh khối và hydrogen xanh. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần phải xây dựng một hành lang pháp lý hoàn chỉnh và phù hợp. Hiện nay, các quy định về năng lượng tái tạo tại Việt Nam vẫn còn phân mảnh, thiếu nhất quán và chưa đáp ứng được tốc độ phát triển và độ phức tạp ngày càng tăng của các loại hình điện mới.

Với tiềm năng điện mặt trời lên đến 963.000 MW và số giờ nắng trung bình hàng năm cao, đặc biệt là ở các tỉnh miền Trung và miền Nam, Việt Nam có cơ hội lớn để phát triển ngành năng lượng này. Về điện gió, theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam có tiềm năng điện gió lớn nhất Đông Nam Á, với tổng tiềm năng ước đạt 513.360 MW. Tuy nhiên, các chính sách liên quan đến năng lượng tái tạo đang phân tán ở nhiều luật, dẫn đến sự chồng chéo và thiếu phối hợp liên ngành.

Các rào cản khác bao gồm cơ chế đấu thầu, giá điện, hợp đồng mua bán điện còn thiếu minh bạch và hay thay đổi, khiến rủi ro tài chính tăng cao. Hệ thống truyền tải chưa sẵn sàng để tiếp nhận lượng điện phân tán từ các nguồn tái tạo. Điều này đang trở thành điểm nghẽn kìm hãm dòng vốn, trì hoãn hàng loạt dự án và gia tăng rủi ro chính sách đối với nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Nhìn ra thế giới, các quốc gia như Đức, Trung Quốc, Hàn Quốc đã ban hành Luật Năng lượng tái tạo từ rất sớm, tạo nên bước ngoặt chiến lược cho quá trình chuyển dịch. Luật không chỉ đóng vai trò là công cụ điều tiết thị trường, mà còn là lời cam kết dài hạn của Chính phủ với người dân và doanh nghiệp.

Các chuyên gia cho rằng, cần phải tích hợp nhiều yếu tố tiên tiến vào Luật Năng lượng tái tạo, vừa bảo đảm nguyên tắc ưu tiên năng lượng sạch, vừa thúc đẩy cạnh tranh minh bạch, chia sẻ lợi ích công bằng giữa nhà đầu tư và cộng đồng. Luật cần đưa ra quy định rõ ràng về quy hoạch tổng thể quốc gia cho các nguồn năng lượng tái tạo, cơ chế xác lập giá theo thị trường có điều tiết, cơ chế chia sẻ rủi ro và ưu đãi tín dụng.

TS. Hoàng Xuân Quốc, Phó Trưởng Ban Tư vấn và Phản biện Hội Dầu khí Việt Nam nhận định, việc xây dựng một hành lang pháp lý đủ mạnh và hoàn thiện cho sự phát triển năng lượng tái tạo là cần thiết. Bà Phạm Thuý Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cũng cho rằng, việc ban hành Luật về năng lượng tái tạo là hết sức cần thiết, giúp giải quyết những bất cập, chưa đồng bộ trong hệ thống pháp luật.

Viện Năng lượng tái tạo và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương) đã có đề xuất về việc ban hành Luật Năng lượng tái tạo. Việc ban hành Luật Năng lượng tái tạo không những giải quyết bài toán chính sách mà còn là hiện thực hoá quyết tâm chính trị trong chuyển đổi năng lượng. Đây cũng là bước đi chiến lược để kích hoạt hàng loạt dự án đang chờ cơ chế, khơi thông dòng vốn quốc tế, tạo dựng hệ sinh thái năng lượng sạch và củng cố vị thế Việt Nam trong bản đồ chuyển đổi năng lượng toàn cầu.